Đa số các môn võ đều có những kiến thức căn bản về đông y võ thuật dành cho các võ sư, huấn luyện viên trong những trường hợp khẩn cấp trong lúc tập luyện và thi đấu; nhiều võ sư, huấn luyện viên với kinh nghiệm cũng trở thành những lương y về y học “Trật đả” trong cộng đồng .
Võ thuật trật khớp theo Đông y được hiểu như thế nào?
Trật khớp là một bề ngoài chỏm xương trật ra bên ngoài ở khớp và ở một địa điểm nhất định, hoặc là những mặt khớp sai lệch mối gắn kết giải phẫu phổ biến. Nếu trật hẳn hoặc lệch lạc hẳn: trật khớp hay sai khớp. Nếu trật không hoàn toàn hoặc sai khớp ít gọi là bán trật khớp hoặc là bán sai khớp. Đông y võ thuật có rất nhiều khả năng điều trị bệnh này.
Dựa vào vị trí sai của chỏm xương, đầu xương, ta có những tình huống sai khớp: lên bên trên, xuống bên dưới, ra ngoài, vào trong, ra trước, ra sau. Còn căn cứ vào thời gian xảy ra trật khớp, ta có các trường hợp: trật khớp mới, trật khớp cũ, & trật khớp tái diễn.
Theo Đông y võ thuật những vị trí dễ bị trật khớp nhất là:
Xương cườm tay: xương ống tay và bàn tay trật ra.
Đốt xương ngón tay: trật giữa các đốt xương.
Xương bàn tọa: trật ở khớp xương đùi & đai hông.
Đầu gối: xương bánh chè đầu gối bị lật lại hay trật ra.
Mắt cá: chỗ khớp xương ống chân & bàn chân trẹo ra phía bên ngoài.
Trật khớp: xương bàn chân, ngón chân, gót chân.
Khớp xương hàm dưới: xương hàm bên dưới bị trẹo sang một bên.
Khớp xương cổ: trẹo chỗ khớp xương trụ cổ và xương đầu.
Xương sống: cụp, trẹo đốt xương sống.
Xương vai: trật khớp chỗ hai khớp xương đai vai & xương cánh tay.
Xương cánh tay: xương hoằng cốt cánh tay & vai bị trật ra.
Cùi chỏ: trật hai khớp cánh tay & xương ống tay chỗ nối tiếp nhau ở cùi chỏ.
Đông y võ thuật sẽ điều trị Trật khớp này như thế nào?
Trước nhất, phải nói rằng nguyên tắc điều trị trật khớp theo Đông y võ thuật chỉ áp dụng hiệu quả cho các tình huống trật khớp xảy ra trong một thời gian ngắn, nghĩa là việc trật khớp đã xảy ra trong khoảng từ một hoặc hai tuần trở lại.
Còn những trường hợp trật khớp cũ (nghĩa là việc trật khớp xảy ra quá lâu) & trật khớp tái diễn (tức là việc trật khớp đã xảy ra nhiều lần cùng một vị trí) thì khi điều trị bằng cách của Đông y võ thuật sẽ gặp một vài khó khăn lớn là: bệnh nhân bị đau dữ dội, do vết thương vừa mới thành sẹo ổ khớp đang lấp đầy đơn vị xơ sợi.
Cách thức điều trị trật khớp theo Đông y võ thuật có nhiều cách thức không giống nhau, tùy thuộc vào kinh nghiệm của từng người, từng y sư, nhưng cũng không ngoài quy tắc đó là làm sao để để lấy được ổ khớp bị trật ra liền lại, ăn khớp với nhau nguyên trạng, giúp bệnh nhân lành hẳn.
Thứ nhất: Phải dùng tay lần tìm nơi bị trật (tức mạc pháp) để biết địa điểm khớp xương bị trật theo hướng nào.
Tiếp đến: Xoa bóp nhè nhẹ (án ma pháp) xung quanh chỗ bị thương khoảng năm, sáu phút, để làm cho huyết mạch được lưu thông và cơ gân bớt căng trương.
Rồi bất thình lình sử dụng sức nhấc, kéo, đẩy (đồ đoan pháp) cho xương bị trật được sụp trở vào ăn khớp lại, lúc đó có nghe tiếng “cụp” vang lên trong khớp nơi bị trật, nghĩa là khớp xương đang hồi phục lại. Nếu khớp đang vào thật đúng nguyên vị thì bệnh tình sẽ thuyên giảm thấy rõ rệt, không cần sử dụng cây bó như trường hợp gãy xương, mà chỉ việc nối tiếp sử dụng thuốc xoa bóp hay cao dán….
Cuối cùng: Băng lại hoặc sử dụng băng treo giữ cho vững, tiếp nối, từng ngày cứ kế tiếp xoa bóp với những loại thuốc đặc trị. Tránh không nên vận động mạnh, ngừa tình huống tái phát mà trở nên trật khớp cũ rồi biến thành trật khớp quen lệ đâm ra khó điều trị.